Keyboard – hay nói đúng hơn là Electronic Keyboard (đàn phím/nhạc cụ điện tử) – mà ở Việt Nam vẫn quen gọi là đàn Organ là một trong những kết tinh của những bước tiến nhảy vọt trong công nghệ kỹ thuật số. Với keyboard, bạn có trong tay cả một dàn nhạc. Keyboard giữ vai trò quan trọng trong nền âm nhạc hiện đại và trong một số thể loại nhạc như dance, keyboard mang yếu tố quyết định.
Trên thực tế, người ta phân keyboard ra làm nhiều loại tùy thuộc vào tính năng và mục đích sử dụng: Home Keyboard dùng trong gia đình, Arranger dành cho các nhạc sĩ, Synthesizer dành cho các nhạc công keyboard chuyên nghiệp, Workstation gồm synthesizer và sequencer được tích hợp trong một nhạc cụ, Digital Piano – Piano kỹ thuật số sử dụng thay thế đàn piano truyền thống (acoustic piano), Electric Organ dùng trong nhà thờ hay các buổi hòa nhạc jazz, rock… Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin về Home Keyboard và Arranger – dạng keyboard rất phổ biến ở Việt Nam và ngày càng có nhiều phụ huynh cho con em mình tiếp cận âm nhạc bằng cách học loại “đàn Organ” này.
Lịch sử phát triển của keyboard đã trải qua những bước dài, và keyboard ngày nay đã có được những tính năng ưu việt. Chúng ta sẽ bắt đầu tìm hiểu từ những khái niệm căn bản nhất của một cây keyboard.
- Hình dạng:
Home keyboard khác với các loại keyboard khác ở chỗ trên đàn có sẵn loa. Riêng Arranger có thể có hoặc không có loa. Home keyboard dùng trong gia đình và có các tính năng căn bản, riêng arranger dành cho các nhạc sĩ/nhạc công và có nhiều tính năng cao cấp. Cả 2 loại đàn đều có điệu đệm tự động (auto-accompaniment styles) giúp bạn có cả một dàn nhạc trong tay bao gồm trống, bass, guitar v.v…
- Bàn phím (Keys/keyboard):
Tất cả các loại keyboard đều có các phím trắng đen và cách chơi tương tự như phím đàn piano truyền thống. Tuy nhiên, phím của keyboard được làm bằng plastic chứ không phải bằng gỗ. Phím của home keyboard/arranger (từ đây sẽ nói gọn là home keyboard) rất nhẹ so với phím của piano. Nếu đã chơi quen trên phím home keyboard rồi và thử đánh trên phím đàn piano thì sẽ như là “cực hình”, dạo vài đoạn thôi là bạn đã cảm thấy các ngón tay mình rã rời. Thông thường, home keyboard có 61 phím (5 octave), một số có 49 phím và 76 phím. Cũng có loại kích thước phím nhỏ hơn dành cho trẻ nhỏ 5-6 tuổi có ngón tay bé xíu. Có một tính năng rất quan trọng của phím gọi là Touch Response/Sensitivity: bạn gõ phím mạnh, âm thanh phát ra sẽ lớn, gõ phím nhẹ, âm thanh sẽ nhỏ. Đàn có Touch Response sẽ giúp bạn diễn đạt tốt hơn khi chơi đàn.
- Tiếng (Voice, Tone)
Đây là tiêu chí quan trọng trong việc chọn đàn. Chất lượng tiếng phụ thuộc vào lượng bộ nhớ tiếng (Wave ROM), tính bằng megabyte (MB). Thường thì đối với home keyboard, nhà sản xuất không đề cập đến thông số này mà chỉ cho biết số lượng tiếng. Với các cải tiến trong kỹ thuật sampling (tạo mẫu tiếng bằng cách ghi lại âm thanh của nhạc cụ thật) và lượng Wave ROM được tăng cường đáng kể nhờ giá của chip bộ nhớ giảm nhiều, home keyboard hiện đại cho ra tiếng rất thật (realistic). Một số model Arranger cao cấp của Yamaha như Tyros sử dụng công nghệ MegaVoice, tái tạo các kỹ thuật biểu diễn phức tạp của guitar, guitar bass. Bạn sẽ không thể phân biệt thật giả nếu chỉ nghe mà không thấy trực tiếp.
- Điệu (Style, Rhythm)
Điệu là phần đệm tự động của home keyboard. Một cây home keyboard bình thường có khoảng 100 điệu, arranger thì nhiều hơn và có dĩa mềm hoặc memory card để lưu và cài thêm điệu tải về từ Internet. Điệu rất đa dạng: từ Pop/Rock, Dance đến Ballad, Jazz, Blues, Latin v.v… Một điệu bao gồm phần Intro, Variations (2 trên home keyboard và 4 trên arranger), Ending. Variations là phần biến tấu của điệu qua các giai đoạn khác nhau của bài hát như lời 1, điệp khúc, lời 2 v.v… giúp cho phần đệm không bị nhàm chán. Đế đánh một bài có sử dụng điệu, tay trái bạn sẽ giữ hợp âm, còn tay phải đánh giai điệu. Nếu đã sử dụng thành thạo và am hiểu về điệu, bạn có thể tự tạo các điệu khác cho riêng mình (user styles).
- Màn hình (Display)
Màn hình trên các cây home keyboard hiện nay không còn là màn hình đèn LED với vài con số như xưa nữa (các con số và chữ tương tự như trên đồng hồ điện tử), thay vào đó là Backlit Graphic LCD (màn hình đồ họa tinh thể lỏng có đèn chiếu hậu giúp nhìn rõ trong bóng tối) cung cấp cho bạn nhiều thông tin hơn. Một số loại đàn còn có khả năng hiển thị ký âm bản nhạc lên màn hình rất tiện lợi khi tập đàn. Trên cây Tyros của Yamaha đã có LCD màu rực rỡ trông rất bắt mắt. Thực ra, bạn cũng có thể xem cây đàn như một PC với chip xử lý, memory, màn hình và cả một OS (Operating System: Hệ điều hành) chuyên xử lý nhạc.
- Sequencer
Đây là phòng thu mini của bạn. Bạn có thể vừa đánh vừa thu lại phần biểu diễn của mình, sau đó biên tập chỉnh sửa rồi phát lại. Hoặc bạn có thể thu phần nhạc đệm gồm nhiều bè phức tạp, sau đó phát lại và đánh phần giai điệu chính (melody) song song. Sequencer là công cụ đắc lực cho các nhạc công one-man band (ban nhạc chỉ có một người) biễu diễn tại các phòng trà hoặc tiệc chiêu đãi. Dữ liệu được ghi lại trong Sequencer theo chuẩn Midi, có nghĩa là bạn có thể lên Internet tải về vô số file Midi và nạp vào đàn bằng đĩa mềm. Các file Midi khi nghe bằng soundcard PC rẻ tiền chất lượng thường không cao, nhưng nếu nghe bằng sequencer phối hợp cùng bộ tiếng của keyboard thì sẽ khác hẳn. Ngoài những yếu tố căn bản trên, trong phần thông số kỹ thuật (specifications) của đàn, bạn sẽ thấy nhiều thuật ngữ lạ lẫm khác.
Tóm lại, với keyboard, bạn có thế giới âm nhạc vô tận trong tầm tay mình. Bạn sẽ học được cách phân biệt tiếng của các loại nhạc cụ khác nhau, có kiến thức sâu hơn về các thể loại nhạc đa dạng ở khắp nơi trên thế giới, biết được nghệ thuật hòa âm phối khí hiện đại. Và một điều vô cùng quan trọng: khi chơi nhạc, dù cho là nhạc cụ gì đi nữa, khả năng cảm thụ âm nhạc của bạn sẽ tinh tế hơn rất nhiều. Rồi sẽ đến lúc bạn phát hiện ra những cảm giác mới lạ khi “cảm” và “hiểu” được cảm xúc của nhạc sĩ sáng tác và nghệ sĩ hòa âm phối khí qua phần nhạc của một tác phẩm.
Sở hữu đa dạng các loại nhạc cụ, đặc biệt là keyboard, showroom Việt Thương music rất hân hạnh phục vụ cho các tín đồ âm nhạc. Hãy đến showroom của chúng tôi ngay hôm nay để được trải nghiệm.
