Năm 2012, một bộ nhạc cụ dân tộc khoảng 10 chủng loại, với 27 nhạc cụ làm bằng gỗ dừa của hai nghệ nhân Lê Thanh Liêm (Lê Dân) và Võ Văn Bá (Ba Bá) ở Bến Tre được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác nhận lập kỷ lục là bộ đàn độc đáo đầu tiên của Việt Nam được chế tác từ chất liệu cây dừa. Từ đó đến nay ông đã làm ra khoảng 100 nhạc cụ như đàn cò, kìm, gáo, tranh, guitar… toàn bằng dừa. Cho tới thời điểm hiện nay, đây là bộ nhạc cụ truyền thống dân tộc độc nhất vô nhị ở Việt Nam.
Ai đã từng đặt chân đến xứ dừa Bến Tre sẽ nhận thấy những sản phẩm phục vụ sinh hoạt đời sống của người dân nơi dây đa phần được làm từ cây dừa. Cây dừa còn là nguyên liệu để sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, sản phẩm ngoài việc được người tiêu dùng trong nước ưa chuộng còn được xuất khẩu ra nước ngoài.
Cảm hứng từ cây dừa quê hương, họa sĩ – nhạc sĩ Lê Dân đã có ý tưởng và khởi xướng chế tác những cây đàn dân tộc bằng gỗ dừa. Và người hiện thực hóa ý tưởng ấy chính là nghệ nhân chế tác đàn nổi danh xứ dừa Võ Văn Bá ở xã Nhơn Thạnh, TP Bến Tre.
Nghệ nhân Ba Bá còn chuyển sang làm nhạc cụ bằng gáo dừa, vỏ dừa, mo nang dừa… rất độc đáo. Đặc biệt, mới đây sau 2 tháng miệt mày chế tác, ông vừa cho ra đời cây đàn cò bằng gốc dừa khoảng 70 năm tuổi thuộc diện “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam với đường kính 0,5 m, chiều dài 1,2 m. Khi biểu diễn tiếng đàn vang xa, thanh nên rất nhiều người thích thú.
Trái dừa khô được ông Bá cưa bỏ phần đầu (tùy kích cỡ loại đàn). Sau đó, ông đục bỏ phần gáo dừa, khoét hết phần xơ trong ruột, chỉ để lại phần mỏng của vỏ trái dừa. Vỏ dừa lại được xử lý bằng các loại keo làm cho cứng chắc và chống ẩm mốc. Khi đã có vỏ dừa to tròn, rỗng ruột và bền chắc, ông Bá sẽ đóng ráp các bộ phận khác (bằng gỗ dừa) để hoàn thiện cây đàn.
Mong muốn của hai ông không phải đơn thuần là làm một bộ nhạc cụ, mà là tạo ra một giàn nhạc có thể hòa tấu được một tác phẩm lớn nên với mỗi loại nhạc cụ, hai ông đều tạo ra ba kích cỡ khác nhau, từ nhỏ đến lớn. Để có thể tạo ra những âm sắc trầm, bên cạnh âm sắc cao và trung. Vì trong một dàn nhạc thì phải hội tụ cả ba loại âm sắc cao – trung – trầm mới có thể hòa tấu được.
Khó khăn là vậy, nhưng bằng tình yêu với âm nhạc, cuối cùng hai ông cũng hoàn thành bộ nhạc cụ nhiều tâm huyết của mình. Bộ nhạc cụ dân tộc chế tác bằng chất liệu dừa của hai ông Lê Dân và Ba Sơn đã được công diễn trong Lễ khai mạc Festival dừa 2012, tại sân khấu nổi hồ Trúc Giang. Với 23 nhạc cụ được phát triển trên nền nhạc dân tộc, 19 nhạc công đã chinh phục người nghe qua tác phẩm hòa tấu Bình minh trên đảo dừa.
Dù cả âm thanh và kiểu dáng của bộ nhạc cụ vẫn còn đang trong giai đoạn hoàn thiện, chưa đạt được độ tinh xảo và sắc nét ở mức hoản hảo nhưng bộ nhạc cụ đã làm cho không ít người con Bến Tre và khách phương xa rưng rưng xúc động, khi được nghe một khúc hòa tấu từ chính những cây dừa ngay trên đất được mệnh danh là “thủ phủ của dừa” này.
